راه کارهای مقابله با بید زدگی فرش دستباف چیست؟
بیدها در میان تمام حشراتی که میتوانند به فرش آسیب برسانند از همه خطرناکتر و مضرتر هستند. این حشرات تمایل زیادی به تغذیه از پروتئین موجود در پشم دارند به همین دلیل اگر در میان الیاف فرش راه پیدا کنند به سرعت الیاف پشمی فرش را مورد حمله قرار داده و آن را از بین میبرند تا جایی که اگر به موقع اقدامات لازم جهت ار بین بردن بیدزدگی ها انجام نشود نهایتا تنها چله قالی یا فرش باقی خواهد ماند.
حشره بید پروانه کوچک زرد رنگیست که طول بدن آن معمولاً بین ۹ تا ۱۲ میلیمتر میباشد و سالی دوبار تولید مثل می کند یک بار در اواخر بهار و اوایل تابستان و یک بار هم در اواخر پائیز و اوایل زمستان. پروانههای ماده ای که در بین پرزها و الیاف فرش راه پیدا میکنند معمولا در طول ۲ تا ۳ هفته ی عمر خود چیزی حدود صد تخم میگذارند و از آنجاییکه رطوبت در رشد بیدها موثر است مشکل بیدزدگی را در شهرهای شمال کشور بیشتر میبینیم.
جالب است بدانید بیشترین خساراتی که در بیدزدگی به فرش وارد میشود توسط نوزادان بید صورت میگیرد چراکه این نوزادان برای رشد خود نیازمند پروتئینی هستند که در الیاف پشمی فرش وجود دارد. نوزاد بید آنقدر از پروتئین موجود در فرش تغذیه میکند تا خود نیز بالغ شده و شروع به تخم گذاری نماید ، بنابراین شانس ترمیم و اصلاح بیدزدگی با گذشت زمان ، کمتر و کمتر میشود.
بر خلاف تصور خیلی از افراد که فکر میکنند راهی جز دور انداختن و تعویض فرش بیدزده وجود ندارد راهکارهای زیادی جهت پیشگیری و ترمیم این مشکل وجود دارد ، ما در این مقاله سعی کردیم تا جای ممکن نکات مهم را یادآور شویم تا با مطالعه آنها بتوانید اقدامات لازم در این راستا را انجام دهید.
راهکارهای لازم برای پیشگیری و ترمیم بیدزدگی ها
در گذشته برای از بین بردن تخم های بید موجود در فرش بیشتر از تنباکو و توتون استفاده میکردند به این صورت که این مواد را در زیر فرشها می گذاشتند اما مشکل این روش محدودیت استفاده از آن است چراکه در خصوص فرش هایی با رنگ روشن کاربرد ندارند و ممکن است به تدریج رنگ فرش را تغییر دهند.
اگر قصد دارید فرشتان را برای مدتی در مکانی مانند انبار نگهداری کنید برای جلوگیری کردن از هجوم بیدها میتوانید از ماده ای به نام نفتالین کمک بگیرید ، قبل از لوله کردن فرش یک پارچه تمیز و ترجیحا سفید روی آن پهن کرده و سپس نفتالین پودر شده را بر روی آن بپاشید ، در انتها نیز فرش را لوله کرده و در محل مورد نظر قرار دهید. مرحله اصلی در این روش بسته بندی فرش است چراکه باعث میشود گاز انتشار یافته از نفتالین در اطراف قالی بماند ، بهترین وسیله برای بسته بندی استفاده از یک نایلون میباشد بطوریکه تمام قسمتهای فرش را بپوشاند.
برخی استفاده از مواد دیگری چون کاغذ روزنامه ، کلر ، بنزن ، کافور و فلفل را نیز برای جلوگیری از حملات حشرات مضر فرش مانند بید ، موثر میدانند.
رطوبت یکی دیگر از عوامل موثر در بیدزدگی میباشد بنابراین اگر در محلی زندگی میکنید که آب و هوای مرطوبی دارد باید مطمئن شوید به میزان کافی فرشتان را از رطوبت دور نگه داشته اید یا برای رفع رطوبت هر از چندگاهی فرش ها و قالی هایتان را در معرض هوای آزاد و نور خورشید قرار داده تا رطوبت آن ها از بین برود.
در بعضی مواقع ممکن است فرش ها و قالیها را بعنوان یک کالای تزئینی بر روی دیوار نصب کنند ، باید بدانید فرش ها در این حالت بیشتر مستعد حمله حشرات مضری مانند بیدها هستند بنابراین باید هرچند وقت یکبار و بصورت مداوم آنها را چک کرده و تمیز نمایید.
وجود گرد و غبار طولانی مدت ، خود عامل دیگری برای بیدزدگی محسوب میشود بنابراین اگر فرشتان را در محلی قرار دادید که رفت و آمد در آنجا کم است و یا قسمتهایی از آن در زیر پایه های مبل ، میز و یا صندلی قرار دارد بهتر است برای جلوگیری از هجوم بید ها حداقل هفته ای یک بار سطح فرش را از هر وسیله ای خالی نموده و تمام قسمتهای آن را جارو برقی بکشید بطوریکه همه گرد و غبارهای موجود از بین برود.
در حال حاضر برخی محصولات جدید در جهت جلوگیری از بیدزدگی ارائه میشود که میتواند تا حد قابل قبولی موثر باشد.
اگر در شرایطی قرار داشتید که به هیچ کدام از مواد و محصولاتی که گفتیم دسترسی نداشتید میتوانید از حشره کشها برای کشتن حشرات فرش مثل بیدها استفاده نمایید.
بیشتر بخوانید:
مشخصات فنی فرش های ماشینی
ویژگی های فرش ماشینی درجه یک
ترمیم بیدزدگی
حملات بید ها ممکن است از جهات مختلفی صورت گیرد برای مثال بید خوردگی ممکن است از روی قالی ، زیر یا پشت قالی و یا از هر دو طرف آن شروع شده باشد ، در شرایط معمول برای ترمیم این مشکل ، ابتدا خامه را با قلاب از قالی در می آورند و سپس محوطه بید خورده را از پرز قالی تمیز و کار مرمت را آغاز میکنند.
وسایل مورد نیاز در ترمیم بیدزدگی فرش
مهم ترین ابزار و وسایلی که در ترمیم بیدخوردگی ها به کار میروند عبارتند از قلاب پشت ، قلاب رو یا قلاب خواب و خامه های مشابه خامه اولیه ای که در بافت فرش استفاده شده است.
انواع روش های ترمیم بیدزدگی
روش های متنوعی برای ترمیم قسمتهای بید زده وجود دارد که در ادامه به دو نوع رایج تر اشاره میکنیم :
ترمیم قالی و فرش با استفاده از قلاب پشت
در همه روشها در ابتدا لازم است قسمت بید خورده را تمیز کرد ، در این روش در قدم بعدی فرش را از پشت بر روی زمین پهن میکنند و سپس یک وسیله مانند یک ظرف یا کاسه گود زیر قسمت مورد نظر میگذارند تا راحت تر بتوانند از قلاب استفاده نمایند. مرحله بعدی به کار بردن خامه ی متناسب با قسمتی است که آسیب دیده ، برای به کارگیری خامه معمولترین راه قراردادن خامه به صورت دولا بر روی نوک قلاب میباشد ، در این روش قلاب را از پشت قالی یعنی از کنار یک تار که قبلاً گره بر روی آن سوار بوده بیرون می آورند و دوباره خامه را دولا کرده ، با نوک قلاب داخل طرف دیگر تار می کنند ، این حرکت را رج به رج مطابق با نقشه فرش انجام میدهند تا کل قسمت آسیب دیده پر شود.
در صورت لازم اقدامات دیگری چون موچینی ، کیله کشی ، اتو کردن و کز دادن نیز انجام میشود ، در نهایت نیز با استفاده از یک قیچی مناسب پرزهای قسمت رفو شده را هم سطح قسمتهای دیگر قالی میکنند.
ترمیم قالی و فرش با استفاده از قلاب رو
همانطور که در بالا اشاره کردیم در ابتدا قسمتهای بید خورده را تمیز میکنند و بعد آن را به رو ، روی زمین پهن مینمایند ، در این روش برخلاف روش قبلی قلاب را ابتدا از روی قالی و از کنار اولین تاری که پرز آن از بین رفته فرو میبرند و سپس خامه دولا را از پشت به روی فرش می آورند و وارد طرف دیگر تار میکنند ، این کار را هم رج به رج ادامه میدهند تا قسمتهای آسیب دیده پر شود و باز هم در صورت نیاز تمامی عملیات موچینی ، کیله کشی ، اتو کردن و کز دادن انجام میشود و در نهایت نیز پرزها را همسطح سایر قسمتها میکنند.
در آخر یادآور میشویم که همیشه پیشگیری از بروز مشکلات در فرش ها از رفع و ترمیم آنها ساده تر و کم هزینه تر میباشد بنابراین بهتر است با رعایت نکات لازم و آشنایی با روشهای مختلف نگهداری از فرش ، از ایجاد آسیب های احتمالی جلوگیری نمایید.