مشخصات فنی فرش های ماشينی
تراكم فرش: هر تخته فرش داراي دو نوع تراكم (عرضي و طولي) مي‌باشد.
تراكم عرضي فرش: تعداد ريشه (گره رنگ) در يك متر عرض فرش را گويند كه با شانه مشخص مي‌شود. مثال: قالي ۳۵۰ شانه يعني در هر متر عرض فرش معادل 350 ريشه (گره رنگ) بافته شده است. شانه‌هاي رايج بازار عبارتند از ۲۲۰-۲۵۰-۲۸۰-۳۲۰-۳۵۰-۳۸۰-۴۰۰-۴۴۰-۵۰۰ شانه.
تراكم طولی فرش: تعداد ريشه (گره رنگ) در يك متر طولي قالي را گويند. مثال: قالي با تراكم ۵۰۰ يعني در يك متر طولي فرش معادل ۵۰۰ ريشه (گره رنگ) بافته شده است، تراكم‌هاي طولي رايج در بازار عبارتند از: ۳۰۰-۴۰۰-۵۰۰-۶۰۰-۷۰۰-۸۰۰-۹۰۰-۱۰۰۰ رج مي‌باشد. (تراكم طولي در روش‌هاي مختلف بافت فرش ماشيني با همديگر تفاوت دارد).
تعداد ريشه (گره رنگ) در يك متر مربع فرش: اگر تعداد گره رنگ در عرض معادل ۵۰۰ گره و در طول معادل ۱۰۰۰ گره رنگ است. پس تعداد ريشه (گره رنگ) در يك متر مربع ۵۰۰۰۰۰=۱۰۰۰×۵۰۰
مود اوليه مصرفي در فرش: جهت بافت هر فرش بايد سه نوع نخ مصرف نمود: نخ پرز، نخ تار و نخ پود.
نخ پرز يا رنگ: جهت بافت گره‌هاي رنگ استفاده مي‌شود كه به دور نخ پود به صورت گره و يا به شكل U قرار مي گيرد و چندين نوع مي باشد:
* نخ اكريليك ۱۰/۵ دولا صددرصد اكريليك خالص
* مخلوط نخ اكريليك و پلي‌پروپيلن: كه به صورت مخلوطي از الياف اكريليك و پلي‌پروپيلن ريسيده مي‌شود.
* صددرصد پلي‌پروپيلن (p.p يا بي.سي.اف (B.C.F))
نخ تار فرش: اين نخ به صورت مخلوط پنبه پلي استر ريسيده مي‌شود، كيفيت الياف مصرفي و نوع ريس آن عامل مهمي در دوام و زيبايي فرش است. اين نوع نخ‌ها بيشتر در قالي‌هاي اكريليك مصرف مي‌شود و جهت نخ تار قالي‌هاي پلي‌پروپيلن و بي.سي.اف از همان جنس نخ پرز (يعني نخ بي.سي.اف) بعلت ارزاني استفاده مي‌شود.
فرش‌هاي ماشيني كه از كارخانه صادر مي‌شوند بايد داراي برچسبي حاوي اطلاعات زير باشند:
ابعاد: فرش ماشيني به هر شكل و اندازه كه فروخته شود بايد داراي آحادي باشند كه اين آحاد در سيستم متريك بيان شده و داراي حدود تلرانس ۵/۱± سانتيمتر بايد باشد.
ساخت: بايد در برچسب ذكر شود كه كالا از نوع كفپوش ماشيني مي‌باشد و نوع ماشيني كه كفپوش بوسيله آن ساخته شده، بايد ذكر شود.
تعيين الياف موجود: الياف موجود در نرخ پرز يا زمينه بايد به درصد ذكر شودند. در صورتي كه الياف مورد مصرف از نوع الياف مصنوعي باشد، بايد نام ريشه‌اي و نام تجاري آنها اشاره گردد. اگر بيش از يك نوع ليف در نخ پرز موجود باشد بايد نام و درصد مصرفي هركدام ذكر شود. لازم به ذكر است اعداد قيد شده به عنوان درصد بايد داراي حدود تلرانس ۳/۰ درصد نسبت به وزن كل الياف باشند و در محاسبات مربوط به نخ پرز يا زمينه مقدار مواد ناخالص نسبت به وزن كل نبايد از ۳ درصد تجاوز نمايد.
راهنمايي براي شستشو: در موارد ذيل بايد راهنمايي‌هاي لازم بشود:
* دستورالعمل شستشو
* نوع مواد مناسب براي شستشو
روش برچسب زني
سازنده بايد ويژگي‌هاي فوق‌الذكر را روي برچسب به هر يك از كفپوش‌ها بچسباند. اطلاعات روي برچسب بايد كاملاً خوانا بوده و با حروف مشخص و رنگ ثابت و با يك اندازه و يك رنگ ارائه شود.
درجه بندی فرش ماشینی
قالي‌هاي تكميل شده را مي‌توان به روال ذيل درجه بندي نمود:
قالي ای را مي‌توان با درجه 1 (درجه S) شناخت كه داراي ويژگي‌هاي زير باشد:
- تکرار سيلندر نداشته باشد.
- اندازه نقشه كامل و بدون عيب باشد.
- زيردست قالي خوب باشد.
- اختلاف طول فرش در مقايسه با استاندارد تا ۵%± باشد.
- مقدار آهار مصرفي در متر مربع قالي مطابق استاندارد باشد.
- اختلاف ارتفاع خاب تا ۱۰%± باشد.
- ارتفاع در سطح قالي يكسان باشد.
- تيغ خوردگي نداشته باشد.
- کسري خاب نداشته باشد.
- نخ خاب اضافي نداشته باشد.
- خاب سوختگي نداشته باشد.
- پارگي نخ خاب سرتاسري نداشته باشد.
- پارگي و سوراخ نداشته باشد.
- حداكثر 5 سانتيمتر رفوي غيرقابل رويت داشته باشد.
- وصله نداشته باشد.
- روزدگي آهار نداشته باشد.
- پارگي تار نداشته باشد.
- اشتباه طراحي نداشته باشد.
- خرابي كارت ساده بافي نداشته باشد.
- قلاب خوردگي در پشت قالي نداشته باشد.
- ريشه و زيگزاگ بدون عيب باشد.
قالي هایی را مي‌توان درجه يك و نيم (درجه SI) شناخت كه داراي ويژگي‌هاي ذيل باشد:
- تكرار سيلندر حداكثر دو كارت يا يك سانتيمتر داشته باشد.
- اندازه نقشه كامل باشد.
- زيردست قالي خوب باشد.
- اختلاف طول قالي در مقايسه با استاندارد تا ۵% باشد.
- مقدار آهار مصرفي در متر مربع قالي مطابق استاندارد باشد.
- اختلاف ارتفاع خاب تا ۲۰% داشته باشد.
- ارتفاع خاب سطح قالي تا ۲۰% نايكنواختي نشان مي‌دهد.
- تیغ خوردگي نداشته باشد.
- كسري خاب در زمينه ساده حداكثر ۳ ميليمتر و در زمينه طرح‌دار حداكثر ۵ ميليمتر داشته باشد.
- خاب سوختگي نداشته باشد.
- حداكثر تا ۴ رديف پارگي نخ خاب سرتاسري داشته باشد.
- پارگي و سوراخ نداشته باشد.
- حداكثر ۱۰ سانتيمتر رفو داشته باشد.
- وصله نداشته باشد.
- روزدگي آهار نداشته باشد.
- پارگي نخ تار نداشته باشد.
- حداكثر تا ۳ رديف اشتباه طراحي داشته باشد.
- حداكثر تا ۳ رديف كارت در جاهاي مختلف خرابي كارت ساده بافت داشته باشد.
- حداكثر سطح پشت قالي قلاب خوردگي داشته باشد.
- ريشه و زيگزاگ بدون عيب باشد.
قالي هایی را مي‌توان درجه دو (درجه S2) شناخت كه داراي ويژگي‌هاي ذيل باشد:
- حداكثر ۵ سانتيمتر يا ۱۰ كارت تكرار سيلندر داشته باشد.
- جابجايي نقشه خيلي كم داشته باشد.
- زيردست قالي قابل قبول باشد.
- اختلاف طول قالي در مقايسه با استاندارد تا ۱۰% باشد.
- مقدار آهار مصرفي در مترمربع در مقايسه با استاندارد قابل قبول باشد.
- حداقل ارتفاع خاب ۴ ميليمتر باشد (در صورتيكه اختلاف ارتفاع خاب داشته باشد).
- ارتفاع خاب سطح قالي تا ۵۰% نايكنواختي نشان بدهد.
- تيغ خوردگي كمي داشته باشد.
- حداكثر يك سانتيمتر در عرض كسري خاب داشته باشد.
- حداكثر ۱۰ خط سرتاسري نخ خاب اضافي داشته باشد.
- خاب سوختگي كم داشته باشد.
- حداكثر ۱۵ سانتيمتر رفو داشته باشد.
- وصله نداشته باشد.
- روزدگي آهار كم داشته باشد.
- حداكثر ۵ سانتيمتر پارگي نخ تار داشته باشد.
- حداكثر تا ۶ كارت در جاهاي مختلف خرابي كارت ساده بافت داشته باشد.
- حداكثر پشت قالي قلاب خوردگي داشته باشد.
- ريشه و زيگزاگ عيب كمي داشته باشد.
قالي هایی را مي‌توان درجه سه (درجه 3S) شناخت كه داراي ويژگي‌هاي ذيل باشد:
- بيش از ۱۰ كارت يا ۵ سانتيمتر تكرار سيلندر داشته باشد.
- جابجايي نقشه زياد داشته باشد.
- زيردست قالي قابل قبول باشد.
- اختلاف طول در مقايسه با استاندارد تا ۳۵%± باشد.
- مقدار آهار مصرفي در متر مربع قالي در مقايسه با استاندارد قابل قبول باشد.
- در صورت وجود اختلاف ارتفاع خاب، حداقل ارتفاع خاب ۴ ميليمتر باشد.
- ارتفاع خاب سطح قالي تا ۵۰% نايكنواختي نشان بدهد.
- تيغ خوردگي كم داشته باشد.
- بيش از يك سانتيمتر در عرض كسري خاب داشته باشد.
- بيش از ۱۰ خط سرتاسري نخ خاب اضافي داشته باشد.
- خاب سوختگي زياد داشته باشد.
- بيش از هفت رديف پارگي نخ خاب سرتاسري داشته باشد.
- پارگي و سوراخ نداشته باشد.
- بيش از ۱۵ سانتيمتر رفو داشته باشد.
- وصله كم داشته باشد.
- روزدگي آهار داشته باشد.
- بيش از ۵ سانتيمتر پارگي نخ تار داشته باشد.
- بيش از ۶ رديف اشتباه طراحي داشته باشد.
- بيش از ۶ رديف در جاهاي مختلف خرابي كارت ساده بافت داشته باشد.
- سرتاسر پشت قالي قلاب خوردگي داشته باشد.
- ريشه و زيگزاگ عيب كمي داشته باشد.
- در مورد نخ اضافي بين دو حاشيه اگر حتي با كمبود يك نخ، نقشه به هم بخورد قالي درجه يك و نيم يا دو مي‌شود.
قالي‌هايي كه اختلاف طول آنها از ۲۵%± متجاوز باشد. قالي درجه ۴ شناخته شده (درجه 4S) و به صورت پادري و پشتي در ابعاد ذيل بريده مي‌شوند:
- ۷۰×۹۰ سانتيمتر
- ۵۰×۷۵ سانتيمتر
پشتي در ابعاد:
- ۷۵×۱۰۰ سانتيمتر
- ۷۰×۷۰ سانتيمتر
قالي‌هايي كه عرض آنها ۵ سانتيمتر نسبت به استاندارد، كمتر باشد، درجه ۵ (درجه 5S) شناخته شده و جزء ضايعات محسوب مي‌گردند.